Kuraklık, bir bölgede yağış miktarının uzun süre azalması veya hiç olmaması durumudur. Kuraklık, su kaynaklarının azalmasına, bitki örtüsünün yok olmasına, toprak verimliliğinin düşmesine ve tarım üretiminin azalmasına neden olur. Kuraklık aynı zamanda insan sağlığını da tehdit eder. Su kıtlığı, susuzluk, açlık, salgın hastalıklar ve göç gibi sorunlar ortaya çıkar.
Çölleşme ise, kuraklık sonucunda toprağın su tutma kapasitesinin azalması ve bitki örtüsünün kaybolmasıyla birlikte toprağın çöl benzeri bir hale gelmesidir. Çölleşme, biyolojik çeşitliliği azaltır, erozyonu arttırır, karbon döngüsünü bozar ve iklim değişikliğini hızlandırır. Çölleşme ayrıca insanların yaşam alanlarını daraltır, ekonomik kayıplara yol açar ve sosyal sorunları tetikler.
Peki küresel ısınma nasıl kuraklık ve çölleşmeye neden oluyor? Bunun cevabı sera gazlarındadır. Sera gazları, güneşten gelen enerjiyi atmosferde tutarak yeryüzünün ısınmasını sağlarlar. Bu doğal bir olaydır ve yaşam için gerekli bir etkidir. Ancak insan faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan fazla miktardaki sera gazları, atmosferdeki ısı dengesini bozarlar. Bu da hem sıcaklıkların hem de buharlaşmanın artmasına neden olur.
Buharlaşma arttıkça atmosferdeki su buharı miktarı da artar. Su buharı da bir sera gazı olduğu için ısınmayı daha da körükler. Ayrıca su buharının yoğunlaşmasıyla oluşan bulutlar da güneş ışığını yansıtarak yeryüzünün soğumasını engellerler. Bu durumda yağışların dağılımı bozulur ve bazı bölgelerde yağış miktarı azalır veya hiç olmaz. Bu bölgelerde kuraklık baş gösterir.
Kuraklık ise bitki örtüsünün yok olmasına neden olur. Bitkiler hem karbondioksiti emerek hem de suyu tutarak küresel ısınmayı önleyen canlılardır. Bitkilerin kaybolmasıyla birlikte toprakta karbon depolanması azalır ve atmosfere daha fazla karbondioksit salınır. Ayrıca toprakta su tutulması da azalır ve toprak kurur. Kuruyan toprak rüzgarla uçar ve erozyon meydana gelir. Erozyon da toprağın verimliliğini düşürür ve çölleşmeye yol açar.
Görüldüğü gibi küresel ısınma, kuraklık ve çölleşme arasında kısır bir döngü vardır. Bu döngüyü kırmak için küresel ısınmayı önlemek gerekmektedir. Küresel ısınmayı önlemek için ise sera gazlarının salınımını azaltmak gerekmektedir. Sera gazlarının salınımını azaltmak için de sanayileşme, ulaşım, tarım, hayvancılık gibi insan faaliyetlerinde daha çevreci yöntemler kullanmak gerekmektedir.
Örneğin fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynakları tercih edilmeli, araç kullanımı yerine toplu taşıma veya bisiklet kullanımı yaygınlaştırılmalı, ağaç kesimi durdurulmalı veya kesilen her ağacın yerine yeni ağaç dikilmeli, endüstriyel tarım yerine organik tarım yapılmalı, hayvanların doğaya bıraktığı atıklar kontrol altına alınmalıdır.
Bu gibi önlemler alındığı takdirde küresel ısınmanın etkileri azaltılabilir ve kuraklık ile çölleşmenin önüne geçilebilir. Unutmayalım ki gezegenimiz bizim ortak evimizdir ve bizden sonraki nesillere de yaşanabilir bir dünya bırakmak bizim sorumluluğumuzdur.